Ask a question from expert

Ask now

Internationaal publiekrecht PDF

123 Pages46904 Words285 Views
   

Added on  2022-01-22

Internationaal publiekrecht PDF

   Added on 2022-01-22

BookmarkShareRelated Documents
1
Internationaal recht I
Hoofdstuk 1: Wat is internationaal publiekrecht
1.1. Inleiding
Het internationaal recht betreft recht met betrekking tot staten. Het beheerst de
rechtsverhoudingen tussen de staten. Recht zijn bindende rechtsregels, die vanuit dit
standpunt betrekking hebben op relaties tussen staten en andere rechtssubjecten van het
internationaal recht. Deze staten zijn subjecten van het internationaal recht. Het zijn de
belangrijkste subjecten, met name de oorspronkelijke, die ook volle rechtspersoonlijkheid
genieten. Het internationaal recht heeft ook verscheidene subdomeinen, zoals de
internationale mensenrechten (EVRM), internationaal humanitair recht (VN) internationaal
milieurecht (belangrijk, want stoppen niet aan de grens), internationaal economisch recht, het
internationaal handelsrecht... Via deze weg geven ze oplossingen aan verscheidene
problemen. Het internationaal recht kent verscheidene bevoegdheden toe aan de actoren
van het internationaal recht en het kader waarbinnen ze deze moeten uitvoeren. Op deze
manier ontstaat er een nieuwe rechtsorde met eigen kenmerken.
1.2. Internationaal publiekrecht versus internationaal privaatrecht
Internationaal recht is een bredere term dan internationaal publiekrecht. Het omvat strikt
genomen zowel internationaal publiekrecht als internationaal privaatrecht. Echter in de
praktijk wordt de term internationaal recht dikwijls als synoniem voor internationaal
publiekrecht gebruikt. Internationaal recht werd traditioneel als volkenrecht benoemd. Dit
stamt vanuit de tijd van de Romeinen. De Romeinen hanteerde voor de relatie tussen een
Romein en een niet-Romein ander recht dan tussen twee Romeinen. Echter zorgt dit begrip
volkenrecht voor problemen, aangezien het internationaal recht niet de verhouding tussen
volkeren regelt, maar deze tussen staten. Het is dus ongelukkige gekozen en in deze zin
bekeken ook fout.
Het internationaal privaatrecht beheerst privaatrechtelijke rechtsbetrekkingen met een
grensoverschrijdend karakter. Op zo’n grensoverschrijdende rechtsbetrekkingen kunnen
verscheidene nationale rechtsstelsel van toepassing zijn. Internationaal privaatrecht probeert
juridische conflicten te voorkomen en op te lossen.
Internationaal publiekrecht PDF_1
2
Het bepaalt welk nationaal recht van toepassing is (conflictenrecht), welke rechter bevoegd
is (bevoegdheidsrecht) en hoe vonnissen moeten worden erkend of ten uitvoer moeten
worden gelegd (erkennings- en executierecht). De inhoud van het internationaal privaatrecht
is in belangrijke mate bepaald door nationaal recht. Hiernaast bestaat het uit verdragen die
het nationaal recht aanvullen. Ze beogen conflicten tussen rechtsstelsel te voorkomen door
het privaatrecht van verscheidene staten te uniformiseren.
1.3. Kenmerken van het internationaal recht
Het internationaal recht kan op een andere manier functioneren dan in het Belgisch recht.
1. Het internationaal recht is gedecentraliseerd of horizontaal (←→ Belgisch recht =
gecentraliseerd of verticaal):
Er is geen centrale wetgever. De staten zijn de wetgevers en tegelijkertijd de
rechtsonderhorigen. Zij beslissen zelf om recht te gaan creëren of niet. Dit omdat de
staten zelf het hoogste subject zijn en het hoogste gezag hebben. Het internationaal
recht is consensueel van aard, want de staten kunnen zelf kiezen of ze onderworpen
zullen zijn aan de rechtsregels van het internationaal recht. Met andere woorden
staten zijn niet verplicht zich te binden (=consensualisme). Dit is zeer verschillend
met het Belgisch recht, waar iedereen verplicht onderworpen is.
Voorbeeld: Wanneer je 30 km/u moet rijden, moet ik me hieraan houden in het
Belgisch recht. België heeft het verdrag m.b.t. de genocide geratificeerd dus wij
moeten ons, als Belgen, hieraan houden. Maar het Internationaal Strafhof dat
personen schuldig aan agressie, oorlogsmisdaden... vervolgd werd ook via een
verdrag opgericht. De VSA heeft in deze onderhandelingen een grote rol gespeel,
maar toen de tekst werd aangenomen was de VSA niet meer geïnteresseerd. Ze
ondertekende wel maar ratificeerde de tekst niet. Dus het statuut van het
Internationaal Strafhof is niet bindend voor de Amerikanen.
Internationaal publiekrecht PDF_2
3
2. Het internationaal recht heeft geen centrale rechtbank of rechter:
EXAMEN: Het Internationaal Gerechtshof is niet bevoegd om geschillen op te lossen
eerst bevoegd maken.
Internationaal recht heeft geen centrale rechtbank, aangezien de staten de hoven
eerst bevoegd moeten maken voor het oplossen van een geschil. Dus het
Internationaal Gerechtshof is pas bevoegd, ook al erkend de staat het statuut van het
Internationaal Gerechtshof, wanneer de conflicterende staten hem bevoegd hebben
gemaakt. In het nationaal recht is rechtspraak belangrijk. Bij elk geschil kan men dan
ook naar de rechter stappen, want er is altijd wel een rechter bevoegd voor dat
welbepaald geschil. Geschillen worden in het internationaal recht vaak anders
opgelost. De staten brengen slechts zeer uitzonderlijk hun geschil voor een hof of
rechtbank.
3. Het internationaal recht beschikt niet over een centrale handhavingsdienst (instantie
voor rechtshandhaving):
Er is geen internationale politiemacht, aangezien het recht wordt gehandhaafd door
de staten zelf. Interpol is dus geen internationale politie. De staten doen dit omdat ze
hier zelf belang bij hebben (als ik respecteer, zal u dat ook doen, want wij hebben
gemeenschappelijke doelstellingen). Maar vaak kan er ook worden verwezen naar
eigen-inrichting, m.n. retorsie en represaille. Retorsie zijn maatregelen, die door een
staat worden getroffen t.a.v. een andere staat. Deze maatregelen zijn niet in strijd
met het internationaal recht, maar zijn wel onvriendelijke daden. Dit om aan die
welbepaalde staat aan te tonen dat zij het recht schendt. Een voorbeeld van retorsie
is bijvoorbeeld dat staat A het internationaal recht schendt t.a.v. staat B en staat B
hierdoor hun ambassadeur terugroept uit staat A. Onder represaille wordt verstaan
dat staat A het internationaal recht t.a.v. staat B schendt en als reactie hierop gaat
staat B hetzelfde internationaal recht schenden t.a.v. staat A om zo staat A te doen
respecteren. De daad van staat B wordt niet als onrechtmatig beschouwd, zolang
staat B proportioneel te werk gaat.
4. Internationaal recht kan niet los functioneren van het nationaal recht:
Het internationaal recht en het nationaal recht gaan dus samenwerken. Er bestaat
een welbepaalde wisselwerking tussen beide. Het internationaal recht heeft het
nationaal recht nodig om optimaal te functioneren, aangezien het internationaal recht
moet worden aangenomen in het nationaal recht.
Internationaal publiekrecht PDF_3
4
Dit kan via twee systemen, m.n. het dualistisch systeem (= recht moet worden
omgezet, twee systemen naast een) of het monistisch systeem (= werkt direct door,
één enkel systeem). Het zijn de staten zelf die bepalen of ze een monistisch- dan wel
dualistisch systeem gebruiken.
Hoofdstuk 2: Rechtssubjecten van het internationaal recht
2.1. Het begrip rechtssubjectiviteit
70-80% van het Belgisch recht is tegenwoordig afkomstig van het internationaal recht (=
oorsprong of inspiratie). Het gevolg is dat het nationaal niveau niet meer veel autonomie
bezit. Subjecten van het internationaal recht (staten) zijn de actoren die in het internationaal
recht de bekwaamheid bezitten om deel te nemen aan het internationaal rechtsverkeer. Zij
hebben rechten en plichten en kunnen hier iets mee doen. Het gevolg van een actor te zijn is
dat men rechtspersoonlijkheid verkrijgt (pas op!!)
Er is een grote verscheidenheid van actoren in het internationaal recht:
1. Staten (= oorspronkelijke actoren van het internationaal recht):
De staten beschikken als enige over een volledige rechtspersoonlijkheid,
aangezien de volgende actoren werden/ worden gecreëerd door de staten. De
staten bezitten de bekwaamheid om op elke wijze aan het rechtsverkeer deel te
nemen of daarin betrokken te worden.
2. Intergouvernementele organisaties (←→ NGO’s):
De intergouvernementele organisaties worden opgericht door entiteiten die
publiek gezag uitoefenen, zoals de VN, EU en de Raad van Europa. Hun
reikwijdte is dan ook beperkt. Ze hebben enkel die bevoegdheden, rechten en
plichten, die de staten hun uitdrukkelijk, dan wel impliciet, hebben toegewezen.
3. De facto-regimes:
Vele staten hebben slechts een beperkte controle over delen van hun
grondgebied. Op sommige plaatsen (binnen de staat) wordt het gezag
overgenomen door een beperkte groep die eigen autonomie wil t.o.v. de staat.
Internationaal publiekrecht PDF_4
5
4. Bevrijdingsbewegingen:
Groeperingen die vechten tegen een koloniale mogendheid of een bezettende
macht. Ze spelen een grote in de dekolonisatie na WO II.
5. Internationale non-gouvernementele organisaties (NGO’s)
Dit zijn private organisaties, die grensoverschrijdend opereren (vb. Greenpeace,
Amnesty International, Artsen zonder grenzen...). Anders dan
intergouvernementele organisaties kent de internationale rechtsorde NGO’s in
beginsel geen rechtssubjectiviteit toe.
6. Multinationale ondernemingen
Ondernemingen die in meer dan één staat actief zijn. Zij genieten in beginsel
uitsluitend rechtssubjectiviteit binnen de nationale rechtsorde, waarbinnen zij
actief zijn. De laatste decennia hebben ze echter een zekere status van de
internationale rechtsorde verkregen.
7. Natuurlijke personen/ individuen
In het klassieke internationale recht werd de rechtspositie van natuurlijke
personen uitsluitend beheerst door de nationale rechtsorde. Sinds de 20ste eeuw
is deze situatie op zeker hoogte gewijzigd. Individuen hebben nu ook bepaalde
rechten. In een beperkt aantal gevallen kunnen zij hun rechten afdwingen op
internationaal niveau.
8. Overige subjecten
a. Niet-statelijke collectieve entiteiten: Heilige stoel Katholieke kerk: Paus
hoofd Vaticaanstad niet voor andere godsdiensten, vanwege de
historiek van het Christendom.
b. Sommige internationale steden hebben een internationale status:
beschikken over een zekere rechtspersoonlijkheid
c. Bepaalde internationale gebieden: Kosovo
d. Opstandelingen hebben beperkte rechtspersoonlijkheid verkregen, maar
ook bepaalde bevoegdheden
e. Volkeren
Alle andere, buiten de staten, beschikken over een beperkte rechtspersoonlijkheid. Deze
actoren hebben welbepaalde bekwaamheden verkregen van het internationaal recht. Het
worden ook weleens de afgeleide rechtssubjecten genoemd.
Internationaal publiekrecht PDF_5
6
De internationale gemeenschap bestaat niet als een juridisch concept en al zeker niet als
een actor van het internationaal recht.
Ze kan dus ook niet beschikken over rechtspersoonlijkheid. Het is belangrijk om een actor te
zijn, omdat je zo een verdrag kan maken, er partij bij kan zijn, je kan diplomaten
uitwisselen...
Al de subjecten beschikken echter niet over dezelfde bevoegdheden in het internationaal
rechtsgebeuren. De rechten en plichten hangen, namelijk af van de soort subjecten.
Voorbeeld Reparation for injuries-case (consultatief advies 1949: niet alle rechtssubjecten
hebben noodzakelijk dezelfde rechten):
In 1947 werd Palestina gesplitst in een stuk joodse gemeenschap (54%) en een stuk voor de
Arabische gemeenschap. Dit was Resolutie 181. Er ontstaat geweld en de VN stelt de graaf
Bernadotte (Hoge Vertegenwoordiger van VN) aan als bemiddelaar. Hij wordt aangevallen
door Sternn, een terroristische organisatie, en overlijdt. Kan de VN Israël aansprakelijk
stellen voor de schade (schadevergoeding vragen)? De Algemene Vergadering stelt de
vraag aan het Internationaal Gerechtshof (uitspraak geschillen + consultatieve adviezen).
Conclusie IGH: Men moet over rechtspersoonlijkheid beschikken om schade te kunnen eisen
van de staat. Beschikt de VN over rechtspersoonlijkheid? Het antwoord is dat er moet
worden nagegaan of er iets vermeld staat in het oprichtingsverdrag of er moet worden
gekeken naar de statenpraktijk. Hierbij ontstaat de theorie van de implied powers. Het Hof
zegt dat indien in het oprichtingsverdrag er niet uitdrukkelijk wordt verwezen dat ze over
rechtspersoonlijkheid beschikt, dat er moet worden gekeken naar de doelstellingen van de
organisatie, m.n. indien het noodzakelijk is dat de organisatie over rechtspersoonlijkheid
beschikt om haar doelstellingen te kunnen bereiken. Het Hof leidde daaruit af dat de VN wel
degelijk over rechtspersoonlijk beschikt.
Hoofdstuk 3: Staten
3.1. Inleiding
Staten zijn de belangrijkste rechtssubjecten van het internationaal recht, die voortvloeit uit
het ontstaan van onafhankelijke staten. Ondanks alle recente ontwikkelingen m.b.t.de steeds
groter wordende rol van niet-statelijke acteren blijft de staat de dominante factor. Dit is niet
alleen historisch bepaald en aldus aan het internationaal recht opgedrongen, maar is ook
doelbewust door het internationaal recht gewild. Het internationaal recht bepaalt de
voorwaarden waaronder gemeenschappen zich als staten kunnen organiseren.
Internationaal publiekrecht PDF_6
7
Dit hoofdstuk bespreekt de volgende vragen: hoe bepaalt de internationale rechtsorde
wanneer een staat tot stand komt? in hoeverre bepaalt het internationaal recht de inrichting
van een staat (vb. Mag men zich moeien in de verkiezingen?) en wie mag een staat tot zijn
onderdanen rekenen (vb. Mag een staat personen met een dubbele nationaliteit verplichten
om van één van zijn nationaliteiten afstand te doen?).
3.2. Onderdelen van staten
3.2.1. Historiek
Begin 20ste eeuw ontstaan er vragen omtrent het feit wat een staat nu precies is. We gaan
opzoek naar rechtspraak in verband met dit onderwerp en komen tot de Duits-Poolse
Arbitragezaak van 1929. De Duitsers hadden geïnvesteerd in Rusland, waarop dat ogenblik
verscheidene bedrijven werden opgericht. Na WO I krijgt Polen een stukje van Rusland via
het verdrag van Versailles. Op dit stukje van Rusland bevond zich het Duitse bedrijf. Polen
wilde deze bedrijven vereffenen, maar Duitsland was hier niet mee akkoord en had dat stukje
niet erkend als Polen. Het is een belangrijk arrest, want het bepaald de elementen van een
staat.
Naast deze Arbitragezaak kan in het Montevideoverdrag met betrekking tot de rechten en
plichten van staten (1933) een definitie worden teruggevonden van een staat. Meer bepaald
artikel 1 geeft de kenmerken van een staat, m.n. er moet een overheid zijn, een grondgebied
, een bevolking en de mogelijkheid om relaties aan te gaan met andere staten (=
statenpraktijk). Dit laatste is eerder een gevolg in plaats van een kenmerk van een staat.
De Arbitragecommissie, die werd opgericht naar aanleiding van de afscheiding van
Joegoslavië kan ook worden aangehaald m.b.t. de kenmerken van een staat. De Europese
grootmachten willen dit oplossen zonder hulp van de VSA. Zij doen dit via een
Vredesconferentie, die werd bijgestaan door de Arbitragecommissie (Barratiercommissie).
Dit was zowel een politiek- als een juridisch orgaan. In 1991 wordt er de vraag gesteld of
Joegoslavië in staat van ontbinding (dus het houdt op te bestaan) is, ofwel het zal blijven
bestaan, maar op een kleiner grondgebied. Na verloop van een korte periode krijgt de
Vredesconferentie antwoordt van de Arbitragecommissie. Zij zeggen dat het in ontbinding is
en er dus verscheidene nieuwe kleine staten zullen komen. Het geeft hierbij ook de
kenmerken, waaraan een staat moet voldoen, m.n. grondgebied, gezag, bevolking en
soevereiniteit die dient te worden uitgeoefend over het grondgebied.
Internationaal publiekrecht PDF_7
8
3.2.2. De kenmerken
1. Grondgebied
a. Inleiding
Elke staat is verbonden met een grondgebied. Dit omvat in juridische zin de grond (ook
ondergrond), de lucht, het water (m.n. de territoriale zee). Het is een oppervlakte van de
aardbodem waar de staat op exclusieve wijze gezag uitoefent. We hebben in het
internationaal recht geen criteria die zeggen hoe groot een staat zijn grondgebied nu precies
moet zijn. De grootte van een staat moet ook niet vaststaan, aangezien staten hieromtrent
geschillen kunnen krijgen. Dit worden grensgeschillen genoemd. Dit ondanks het principe
van de stabiliteit van de grenzen/ van het grondgebied. Eigenlijk wordt hiermee bedoeld dat
eens de grenzen zijn vastgelegd deze niet mogen worden veranderd.
Voorbeelden met betrekking tot grensgeschillen:
Cambodja – Thailand:
Er ligt op de grens met Cambodja en Thailand een belangrijke tempel. Beide landen
beweren dat de tempel tot hun grondgebied behoort en Thailand verkoopt het zelfs
als toeristische trekpleister. Ten tijde van de kolonies hebben de Franse de grenzen
van Thailand en Cambodja vastgelegd. Als we deze kaart bekijken dan behoort de
tempel tot Cambodja, maar Thailand probeert de kaarten steeds te vervalsen. Het
IGH heeft echter Cambodja gelijk gegeven.
Continentaal plat: Griekenland – Turkije:
Hier heeft het IGH verwezen naar de stabiliteit m.b.t. de grenzen.
North Sea Continental Shelf-case:
Hier worden twee zaken samengenomen, namelijk Bondsrepubliek Duitsland tegen
Nederland en Bondsrepubliek Duitsland tegen Denemarken. Het gaat over het
afbakenen van het continentaal plat. Het continentaal plat is het stuk continent dat
onder de zeespiegel doorloopt tot het plots steil naar beneden gaat. Staten hebben
hierop ook rechten. Het is dus belangrijk om hun grenzen hiermee af te bakenen. Het
IGH besliste dat de afbakening hierbij moet gebeuren op grond van billijke criteria.
Er ontstaan ook vaak geschillen m.b.t. de maritieme zones van een staat. Hier kan er als
voorbeeld de uitspraak van dit jaar worden aangehaald tussen China en Thailand. EXAMEN
(2de ZIT 2016)
Internationaal publiekrecht PDF_8

End of preview

Want to access all the pages? Upload your documents or become a member.

Related Documents
Promotie duurzame rietjes
|29
|5591
|223

Event planning management PDF
|23
|4699
|90

Advanced Packaging Tool (APT) | Assignment
|17
|4622
|93

Master and slave DNS-servers - Assignment
|11
|525
|123