Guna Tenaga Buruh di Malaysia: Sektor Ekonomi Analysis (2002-2012)

This coursework report investigates the labor force in Malaysia from 2002 to 2012, focusing on employment trends across economic sectors. The study begins with an acknowledgment and abstract, outlining the research's objectives: to identify trends in the third sector and to examine patterns b...Read More

020101-01-0020
PENGHARGAAN
Perasaan syukur tidak terhingga kerana dapat juga pengkaji menyiapkan kerja kursus
Ekonomi kertas 4 (944/4) semester 3 tahun 2020 yang bertajuk “Guna Tenaga Buruh Di
Malaysia Mengikut Sektor Ekonomi Dari Tahun 2002 Hingga Tahun 2012” dalam masa yang
ditetapkan oleh guru pembimbing iaitu Encik Razali Bin Bachik yang merupakan guru mata
pelajaran Ekonomi di Sekolah Menengah Kebangsaan Munshi Sulaiman Batu Pahat.
Pada kesempatan yang penuh bermakna ini, pengkaji ingin merakamkan setinggi-
tinggi penghargaan dan terima kasih kepada Cik Tan Soo Soo yang merupakan pengetua
Sekolah Menengah Kebangsaan Munshi Sulaiman Batu Pahat yang telah memberi keizinan
kepada saya untuk menyiapkan tugasan ini dengan sempurna dan teratur. Kebenaran yang
diberikan oleh beliau untuk menyiapkan kajian dan sokongan moral kepada pengkaji semasa
menyiapkan tugasan ini.
Seterusnya pengkaji ingin mengucapkan ribuan terima kasih kepada guru mata
pelajaran Ekonomi, Encik Razali Bin Bachik yang telah banyak meluangkan masa, memberi
tunjuk ajar serta nasihat untuk membantu pengkaji menyiapkan kajian ini, selain memberikan
semangat kepada pengkaji untuk menjalankan tugasan ini sebaik-baiknya.
Tidak dilupakan juga ribuan terima kasih yang tidak terhingga kepada ibu bapa saya
iaitu Quek Kow Chai dan Wong Siew Choy yang banyak berkorban untuk pengkaji dari segi
tenaga, dorongan, kewangan serta sumbangan idea untuk memastikan kajian ini berjalan
denga lancar.
Buat teman-teman seperjuangan, terima kasih juga diucapkan kerana sudi memberi
bantuan kepada pengkaji dengan sentiasa memberi dorongan, sokongan dan memberi idea
untuk membina ayat yang lebih menarik. Semoga segala usaha kita berhasil dan dapat
mencapai cita-cita.
Akhir sekali, pengkaji ingin menghulurkan ucapan terima kasih yang tidak terhingga
kepada semua pihak yang terbabit secara langsung atau tidak langsung dalam membantu
pengkaji mengumpulkan data dan maklumat.
1

020101-01-0020
ABSTRAK
Guna Tenaga Buruh Di Malaysia Mengikut Sektor Ekonomi Dari Tahun 2002 Hingga
Tahun 2012
Kajian ini bertujuan untuk mengenalpasti arah aliran guna tenaga sektor ketiga di
Malaysia dari tahun 2002 hingga tahun 2012. Selain itu, ia juga bertujuan untuk mengkaji
pola guna tenaga antara sektor kedua dengan sektor ketiga dari tahun 2002 hingga tahun
2012. Kajian ini dijalankan dengan menggunakan data sekunder yang boleh diperoleh dari
laman web Jabatan Perangkaan Malaysia (https://www.dosm.gov.my), Buku Laporan Bank
Negara Malaysia (www.bnm.gov.my) dan Jurnal Ekonomi Malaysia. Hasil dapatan kajian
akan dianalisis dengan menggunakan perangkaan dan peratusan serta dipersembahkan dalam
bentuk jadual dan graf. Graf yang digunakan terdiri daripada graf garis dan graf bar.
Hasil kajian mendapati bahawa jumlah guna tenaga sektor ketiga meningkat
berterusan daripada 2 194.9 ribu orang pada tahun 2002 kepada 3 324.8 ribu orang pada
tahun 2014. Kadar pertumbuhan jumlah guna tenaga sektor ketiga tertinggi dicapai pada
tahun 2003 iaitu sebanyak 9.52% manakala kadar pertumbuhan jumlah guna tenaga sektor
ketiga terendah dicapai pada tahun 2004 iaitu sebanyak 0.51%.
Hasil kajian mendapati bahawa jumlah guna tenaga sektor kedua meningkat
berterusan daripada 2974.0 ribu orang pada tahun 2002 kepada 3438.4 ribu orang pada tahun
2012 kecuali pada tahun 2004, tahun 2005, tahun 2007 dan tahun 2009. Kadar pertumbuhan
jumlah guna tenaga sektor kedua tertinggi dicapai pada tahun 2010 iaitu sebanyak 13.04%
manakala kadar pertumbuhan jumlah guna tenaga sektor kedua terendah dicapai pada tahun
2004 iaitu sebanyak -5.26%.
2

020101-01-0020
ISI KANDUNGAN
BIL BUTIRAN MUKA SURAT
1 PENGHARGAAN 1
2 ABSTRAK 2
3 ISI KANDUNGAN 3
4 1.0 LATAR BELAKANG KAJIAN 4-5
5 2.0 PENYATAAN MASALAH 6
6 3.0 OBJEKTIF KAJIAN 7
7 4.0 KAEDAH KAJIAN 8
8 5.0 HASIL KAJIAN DAN PERBINCANGAN
5.0.1 ARAH ALIRAN GUNA TENAGA MENGIKUT
SEKTOR KETIGA DI MALAYSIA DARI TAHUN 2002
HINGGA TAHUN 2012
5.0.2 POLA GUNA TENAGA ANTARA SEKTOR
KEDUA DENGAN SEKTOR KETIGA PADA TAHUN
2002 HINGGA TAHUN 2012
9-15
16-24
9 6.0 CADANGAN 25-26
10 7.0 PENUTUP / RUMUSAN KAJIAN 27
11 8.0 SENARAI RUJUKAN 28
3

020101-01-0020
1.0 LATAR BELAKANG KAJIAN
Malaysia ialah negara yang terletak di Asia Tenggara berhampiran dengan garisan
Khatulistiwa iaitu pada Garisan Lintang 1˚ dan 7˚ Utara dan Garisan Bujur 100˚ dan 119˚
Timur. Malaysia terdiri daripada 13 buah negeri dan 3 buah wilayah persekutuan, yang
berkeluasan 329,847 kilometer persegi (127,350 bt2). Malaysia terbahagi kepada dua
kawasan yang mengapit Laut China Selatan, iaitu Semenanjung Malaysia dan Malaysia
Timur. Semenanjung Malaysia mempunyai 11 buah negeri iaitu Perlis, Kedah, Pulau Pinang,
Perak, Kelantan, Terengganu, Pahang, Selangor, Negeri Sembilan, Melaka dan Johor serta 2
buah wilayah persekutuan iaitu Kuala Lumpur dan Putrajaya. Malaysia Timur pula
mempunyai 2 buah negeri iaitu Sabah dan Sarawakserta sebuah wilayah persekutuan iaitu
Labuan. Malaysia ialah sebuah negara perintis Persatuan Negara-Negara Asia Tenggara dan
Pertubuhan Persidangan Islam, dan juga anggota Kerjasama Ekonomi Asia-Pasifik, Negara-
Negara Komanwel, dan Pergerakan Negara-Negara Berkecuali. Malaysia merupakan negara
yang membangun di dunia dan mengamalkan pasaran berorientasikan negara dan terbuka.
Pada tahun 2002, jumlah penduduk Malaysia adalah seramai 24542.5 ribu orang dan
meningkat kepada 29510.0 ribu orang pada tahun 2012.
Guna tenaga ialah jumlah tenaga buruh yang digunakan secara produktif dalam
mengeluarkan output negara. Tujuan seseorang bekerja adalah untuk mendapatkan upah atau
gaji supaya dapat meneruskan kehidupan. Upah bermaksud bayaran dalam bentuk wang yang
diterima oleh buruh sebagai ganjaran atas sumbangan tenaga fizikal dan mental dalam proses
pengeluaran. Sekiranya guna tenaga sesebuah negara meningkat, maka kadar pengangguran
negara itu akan menurun, pendapatan benar individu meningkat akan meningkatkan taraf
hidup rakyat, pertumbuhan ekonomi juga akan berkembang pesat.
Sektor ekonomi terdiri daripada sektor utama, sektor kedua dan sektor ketiga. Sektor
utama merupakan kegiatan ekonomi yang melibatkan pengeluaran secara langsung daripada
alam semula jadi tanpa mengubahsuai bentuk barang. Sektor utama merangkumi
perlombongan, pertanian, perikanan dan pembalakan. Sektor kedua merupakan kegiatan
penggunaan atau pemprosesan barang yang telah dikeluarkan oleh sektor utama untuk
mengeluarkan barang siap atau barang separuh siap. Sektor kedua termasuklah perkilangan,
pembinaan dan pembuatan. Sektor ketiga merupakan sektor perkhidmatan yang memberi
sokongan kepada sektor utama dan sektor ketiga. Sektor ketiga merangkumi pendidikan,
kesihatan dan kerja sosial serta perdagangan jual borong dan jual runcit. Sektor kedua dan
4

020101-01-0020
sektor ketiga dipilih untuk membuat kajian kerana kedua-kedua sektor ini melibatkan
subsektor yang banyak.
5

020101-01-0020
2.0 PENYATAAN MASALAH
Tujuan kajian adalah mengenalpasti arah aliran guna tenaga mengikut sektor ketiga di
Malaysia dari tahun 2002 hingga tahun 2012. Guna tenaga merupakan jumlah tenaga buruh
yang digunakan secara produktif dalam mengeluarkan output negara. Guna tenaga juga
merupakan tenaga buruh yang terlibat dalam kegiatan ekonomi untuk menghasilkan barang
dan perkhidmatan. Komponen ini digunakan untuk penghitungan jumlah tenaga buruh yang
melibatkan diri dalam melakukan sebarang kegiatan ekonomi. Guna tenaga boleh dihitung
dengan menggunakan formula berikut: Guna Tenaga = Tenaga Buruh − Jumlah Penganggur
Kajian ini dijalankan adalah bertujuan untuk membolehkan kerajaan mengetahui arah
aliran guna tenaga mengikut sektor ketiga di Malaysia dari tahun 2002 hingga tahun 2012.
Arah aliran guna tenaga dalam sektor ketiga dapat digunakan untuk menghitung jumlah guna
tenaga yang sedang mempunyai pekerjaan dari tahun 2002 hingga tahun 2012. Selain itu,
kajian ini juga bertujuan untuk membolehkan kerajaan menilaikan keberkesanan dasar-dasar
yang telah digunakan oleh kerajaan pada masa lepas dalam mempengaruhi jumlah guna
tenaga dari tahun 2002 hingga tahun 2012. Hal ini membolehkan kerajaan memilih dasar
yang sesuai untuk digunakan pada masa hadapan kerana dasar yang tidak berkesan akan
membazirkan wang dan masa.
Seterusnya, kajian ini juga dijalankan untuk mengkaji pola guna tenaga antara sektor
kedua dengan sektor ketiga dari tahun 2002 hingga tahun 2012. Hubungan ini membolehkan
kerajaan menjalankan dasar yang lebih berkesan untuk meningkatkan guna tenaga di
Malaysia pada masa hadapan.
Di samping itu, kepentingan kajian ini adalah untuk mengemukakan cadangan-
cadangan untuk meningkatkan guna tenaga buruh dalam sektor kedua dan sektor ketiga pada
masa akan datang. Ia juga bertujuan untuk membolehkan kerajaan mengenalpasti polisi yang
sesuai untuk meningkatkan guna tenaga dalam sektor kedua dan sektor ketiga agar ekonomi
negara berkembang pesat.
6

020101-01-0020
3.0 OBJEKTIF KAJIAN
Pada amnya, tujuan kajian ini adalah untuk mengkaji guna tenaga buruh di Malaysia
mengikut sektor ekonomi dari tahun 2002 hingga tahun 2012. Secara khasnya, kajian ini
bertujuan untuk:
i) Mengenalpasti arah aliran guna tenaga sektor ketiga di Malaysia dari tahun 2002
hingga tahun 2012
ii) Mengkaji pola guna tenaga antara sektor kedua dengan sektor ketiga dari tahun
2002 hingga tahun 2012
7

020101-01-0020
4.0 KAEDAH KAJIAN
Kerja Kursus Ekonomi yang bertajuk “ Guna Tenaga Buruh Di Malaysia Mengikut
Sektor Ekonomi Dari Tahun 2002 Hingga Tahun 2012” menggunakan kaedah sekunder
iaitu kaedah pengumpulan data dan teknik penganalisaan data. Kedua-dua kaedah ini
telah digunakan untuk menghubungkaitkan objektif dengan hasil kajian.
4.1 DATA SEKUNDER
Data sekunder untuk hasil kajian ini telah diperoleh daripada internet seperti laman
sesawang Jabatan Perangkaan Malaysia (https://www.dosm.gov.my), Buku Laporan Bank
Negara Malaysia (www.bnm.gov.my) dan Jurnal Ekonomi Malaysia. Data-data penting telah
dikumpul daripada buku-buku, majalah, keratin akhbar, jurnal-jurnal, bahan ilmiah dan laman
web.
4.2 KAEDAH ANALISIS DATA
Kaedah deskriptif dalam bentuk perangkaan, peratusan, graf bar dan graf garis akan
digunakan untuk menganalisis data yang telah dikumpul. Analisis data telah dilakukan
selepas memperoleh data sekunder daripada Jabatan Perangkaan Malaysia dari tahun 2002
hingga tahun 2012. Kaedah analisis data yang digunakan adalah memperoleh data tentang
guna tenaga Malaysia dari tahun 2002 hingga tahun 2012. Berdasarkan maklumat yang
terdapat dalam Buku Laporan bank Negara Malaysia, dapat diperolehi data tentang sebab-
sebab sektor ekonomi meningkat atau menurun. Data yang diperolehi akan dipastikan
ketepatannya, disunting dan ditukarkan kepada peratusan untuk mencapai kajian ini. Selain
itu, kajian juga akan merangkumi kadar pertumbuhan tertinggi dan terendah antara tahun
2002 hingga tahun 2012.
Hasil data yang diperoleh akan dipersembahkan dalam bentuk jadual dan graf untuk
melihat arah aliran yang lebih jelas. Kaedah analisis data yang digunakan adalah dengan
menggunakan unit sukatan ribu orang untuk guna tenaga buruh serta peratusan untuk kadar
pertumbuhan. Kadar pertumbuhan guna tenaga buruh boleh dihitung dengan menggunakan
formula berikut:
Kadar pertumbuhan guna tenaga: GunaTenaga t −GunaTenaga (t−1)
Guna Tenaga (t−1) x 100
8

020101-01-0020
5.0 HASIL KAJIAN DAN PERBINCANGAN
5.1 Arah Aliran Guna Tenaga Mengikut Sektor Ketiga Di Malaysia Dari Tahun 2002
Hingga Tahun 2012
Jadual 1: Bilangan Guna Tenaga Buruh Mengikut Sektor Ketiga (ribu orang)
Tahun Bilangan Guna Tenaga Buruh Mengikut
Sektor Ketiga (ribu orang)
Jumlah
Guna
Tenaga
Buruh
Sektor
Ketiga
(ribu
orang)
Kadar Pertumbuhan Guna
Tenaga Buruh Sektor
Ketiga (%)
Perdagangan
Jual Borong
dan Jual
Runcit
Kesihatan
dan Kerja
Sosial
Pendidikan
2002 1 497.0 189.3 508.6 2 194.9 2194.9−2140.0
2140.0 x 100=2.5
7
2003 1 592.2 217.3 594.3 2 403.8 9.52
2004 1 607.2 198.2 610.7 2 416.1 0.51
2005 1 620.3 212.6 607.1 2 440.0 0.99
2006 1 650.5 223.2 600.1 2 473.8 1.39
2007 1 712.1 238.9 632.7 2 583.7 4.44
2008 1 729.4 252.6 656.6 2 638.6 2.12
2009 1 831.8 271.7 731.4 2 834.9 7.44
2010 1 887.8 280.0 779.3 2 947.1 3.96
2011 2 005.4 384.1 782.3 3 171.8 7.62
2012 2 125.6 414.3 784.9 3 324.8 4.82
(Sumber daripada Jabatan Perangkaan Malaysia: Guna Tenaga Tahun 1982-2016)
Nota* Jumlah guna tenaga buruh sektor ketiga pada tahun 2001 adalah 2 140.0 ribu orang
Kadar pertumbuhan guna tenaga buruh dapat dihitung dengan formula berikut:
9

020101-01-0020
Kadar pertumbuhan guna tenaga: GunaTenaga t −GunaTenaga (t−1)
Guna Tenaga (t−1) x 100
Carta 1: Graf bar jumlah guna tenaga sektor ketiga dari tahun 2002 hingga tahun 2012
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
2194.9
2403.8 2416.1 2440.0 2473.8
2583.7 2638.6
2834.9
2947.1
3171.8
Carta 1: Jumlah Guna Tenaga Sektor Ketiga Dari Tahun
2002 hingga Tahun 2012
3324.8
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
10
ang (000’)
Tahun

020101-01-0020
Carta 1: Graf bar kadar pertumbuhan guna tenaga sektor ketiga dari tahun 2002 hingga tahun
2012
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
2.57
9.52
0.51
0.99
1.39
4.44
2.12
7.44
3.96
7.62
4.82
Carta 2: Kadar Pertumbuhan Guna Tenaga Sektor Ketiga
Dari Tahun 2002 Hingga Tahun 2012
11
Peratus (%)
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Tahun

020101-01-0020
Carta 3: Graf garis jumlah guna tenaga sektor ketiga dari tahun 2002 hingga tahun 2012
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
Carta 3: Jumlah Guna Tenaga Sektor Ketiga Dari Tahun
2002 Hingga Tahun 2012
12
Orang (000’)
Tahun

020101-01-0020
Carta 4: Graf garis kadar pertumbuhan guna tenaga sektor ketiga dari tahun 2002 hingga
tahun 2012
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
2.57
9.52
0.51
0.99 1.39
4.44
2.12
7.44
3.96
7.62
4.82
Carta 4:Kadar Perubahan Guna Tenaga Buruh Sektor Ketiga
Dari Tahun 2002 Hingga Tahun 2012
13
Tahun
Peratus (%)

020101-01-0020
Secara keseluruhannya, kadar pertumbuhan guna tenaga sektor ketiga mengalami
kenaikan dalam jangka masa panjang walaupun terdapat turun naik dari tahun 2002 hingga
tahun 2012. Pada tahun 2002, kadar pertumbuhan guna tenaga sektor ketiga mencatatkan
2.57% manakala kadar pertumbuhan pada tahun 2012 mencatatkan 4.82%. Keadaan ini telah
menunjukkan kadar pertumbuhan guna tenaga sektor ketiga meningkat sebanyak 2.25%
dalam jangka masa panjang
Jumlah guna tenaga sektor ketiga telah meningkat daripada 2 194.9 ribu orang pada
tahun 2002 kepada 2 403.8 ribu orang pada tahun 2003 iaitu peningkatan sebanyak 208.9 ribu
orang atau 9.52%. Hal ini disebabkan kerana sebahagian besar daripada pekerja baharu
diambil bekerja oleh sektor perkhidmatan. Pekerjaan baharu yang diwujudkan tertumpu
terutamanya di subsektor ‘perkhidmatan lain’ yang merangkumi pendidikan, kesihatan dan
kerja sosial, aktiviti perkhidmatan komuniti, sosial dan persendirian lain.
Jumlah guna tenaga sektor ketiga telah meningkat daripada 2 403.8 ribu orang pada
tahun 2003 kepada 2 416.1 ribu orang pada tahun 2004 iaitu peningkatan sebanyak 12.3 ribu
orang atau 0.51%. Jumlah guna tenaga sektor ketiga telah meningkat daripada 2 416.1 ribu
orang pada tahun 2004 kepada 2 440.0 ribu orang pada tahun 2005 iaitu peningkatan
sebanyak 23.9 ribu orang atau 0.99%. Jumlah guna tenaga sektor ketiga telah meningkat dari
2 440.0 ribu orang pada tahun 2005 kepada 2 473.8 ribu orang pada tahun 2006 iaitu
peningkatan sebanyak 33.8 ribu orang atau 1.39%.
Jumlah guna tenaga sektor ketiga telah meningkat daripada 2 473.8 ribu orang pada
tahun 2006 kepada 2 583.7 ribu orang pada tahun 2007 iaitu peningkatan sebanyak 109.9 ribu
orang atau 4.44%. Hal ini disebabkan aktiviti pengambilan pekerja adalah aktif dalam
segmen perdagangan jual borong dan jual runcit serta sektor kewangan memandangkan
pelancaran beberapa saluran dagang runcit yang besar dan pembukaan beberapa cawangan
bank asing dan bank Islam pada tahun 2007.
Jumlah guna tenaga sektor ketiga telah meningkat daripada 2 583.7 ribu orang pada
tahun 2007 kepada 2 638.6 ribu orang pada tahun 2008 iaitu peningkatan sebanyak 54.9 ribu
orang atau 2.12%. Jumlah guna tenaga sektor ketiga telah meningkat daripada 2 638.6 ribu
orang pada tahun 2008 kepada 2 834.9 ribu orang pada tahun 2009 iaitu peningkatan
sebanyak 196.3 ribu orang atau 7.44%. Bagi mengurangkan kesan kemelesetan global
14

020101-01-0020
terhadap guna tenaga, kerajaan memperkenalkan beberapa langkah, termasuk langkah
mengisi kira-kira 50,000 jawatan kosong dalam sektor awam pada peringkat profesional dan
kumpulan sokongan, manakala 100,000 individu lain diberikan latihan semasa bekerja dan
diberikan penempatan kerja sementara dengan pelbagai agensi Kerajaan, syarikat berkaitan
kerajaan (GLC) dan syarikat swasta.
Jumlah guna tenaga sektor ketiga telah meningkat daripada 2 834.9 ribu orang pada
tahun 2009 kepada 2 947.1 ribu orang pada tahun 2010 iaitu peningkatan sebanyak 112.2 ribu
orang atau 3.96%. Hal ini desebabkan kerana pertumbuhan pendapatan sektor perkhidmatan,
yang sumbangannya kepada jumlah pendapatan meningkat dengan stabil. Perkembangan ini
telah meningkatkan bahagian guna tenaga dalam sektor perkhidmatan.
Jumlah guna tenaga sektor ketiga telah meningkat daripada 2 947.1 ribu orang pada
tahun 2010 kepada 3 171.8 ribu orang pada tahun 2011 iaitu peningkatan sebanyak 224.7 ribu
orang atau 7.62%. Jumlah guna tenaga sektor ketiga telah meningkat daripada 3 171.8 ribu
orang pada tahun 2011 kepada 3 324.8 ribu orang iaitu peningkatan sebanyak 153.0 ribu
orang atau 4.82%. Pertumbuhan guna tenaga meningkat pada tahun 2012 kerana kebanyakan
penambahan dalam guna tenaga dicatatkan dalam sektor perkhidmatan dan pertanian telah
menyebabkan kadar pengangguran menurun sedikit kepada 3%.
Kesimpulannya, kadar pertumbuhan guna tenaga sektor ketiga yang paling tinggi
adalah pada tahun 2003 iaitu peningkatan sebanyak 9.52% dari tahun 2002. Manakala kadar
pertumbuhan guna tenaga sektor ketiga yang paling rendah adalah pada tahun 2004 iaitu
peningkatan sebanyak 0.51% dari tahun 2003.
15

020101-01-0020
5.2 Pola Guna Tenaga Antara Sektor Kedua Dengan Sektor Ketiga Pada Tahun 2002
Hingga Tahun 2012
Tahun Jumlah Guna Tenaga Buruh (ribu orang) Kadar Pertumbuhan Guna Tenaga (%)
Sektor Kedua Sektor Ketiga Sektor Kedua Sektor Ketiga
2002 2 974.0 2 194.9 -1.32 2.57
2003 3 075.5 2 403.8 3.41 9.52
2004 2 913.8 2 416.1 -5.26 0.51
2005 2 893.7 2 440.0 -0.69 0.99
2006 2 991.7 2 473.8 3.39 1.39
2007 2 899.8 2 583.7 -3.07 4.44
2008 2 942.7 2 638.6 1.48 2.12
2009 2 823.0 2 834.9 -4.07 7.44
2010 3 191.2 2 947.1 13.04 3.96
2011 3 395.5 3 171.8 6.40 7.62
2012 3 438.4 3 324.8 1.26 4.82
(Sumber daripada Jabatan Perangkaan Malaysia: Guna Tenaga Tahun 1982-2016)
Nota* Jumlah guna tenaga buruh sektor kedua pada tahun 2001 adalah 3 013.9 ribu orang
Nota* Jumlah guna tenaga buruh sektor ketiga pada tahun 2001 adalah 2 140.0 ribu orang
Kadar pe guna tenaga buruh dapat dihitung dengan formula berikut:
Kadar pertumbuhan guna tenaga: GunaTenaga t −Guna Tenaga (t−1)
GunaTenaga (t−1) x 100
16

020101-01-0020
Carta 5: Jumlah Guna Tenaga Antara Sektor Kedua Dengan Sektor Ketiga Dari Tahun 2002
Hingga Tahun 2012
17

020101-01-0020
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
4000
2974.0
3075.5
2913.8 2893.7
2991.7
2899.8 2942.7
2823.0
3191.2
3395.5 3438.4
2194.9
2403.8 2416.1 2440.0 2473.8
2583.7 2638.6
2834.9
2947.1
3171.8
3324.8
Carta 5:Jumlah Guna Tenaga Antara Sektor Kedua Dengan Sektor
Ketiga Dari Tahun 2002 Hingga Tahun 2012
Sektor Kedua Sektor Ketiga
Carta 6: Jumlah Guna Tenaga Antara Sektor Kedua Dengan Sektor Ketiga Dari Tahun 2002
Hingga Tahun 2012
18
Tahun
ang (000’)

020101-01-0020
-10
-5
0
5
10
15
-1.32
3.41
-5.26
-0.69
3.39
-3.07
1.48
-4.07
13.04
6.40
1.26
2.57
9.52
0.51 0.99 1.39
4.44
2.12
7.44
3.96
7.62
4.82
Carta 6:Jumlah Guna Tenaga Antara Sektor Kedua Dengan Sektor
Ketiga Dari Tahun 2002 Hingga Tahun 2012
Sektor Kedua Sektor Ketiga
Carta 7: Kadar Pertumbuhan Guna Tenaga Antara Sektor Kedua Dengan Sektor Ketiga Dari
Tahun 2002 Hingga Tahun 2012
19
Tahun
Peratus (%)
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

020101-01-0020
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
4000
2974.0 3075.5
2913.8 2893.7
2991.7
2899.8 2942.7
2823.0
3191.2 3395.5 3438.4
2194.9
2403.8 2416.1 2440.0 2473.8
2583.7 2638.6
2834.9 2947.1
3171.8
3324.8
Carta 7: Kadar Pertumbuhan Guna Tenaga Antara Sektor Kedua
Dengan Sektor Ketiga Dari Tahun 2002 Hingga Tahun 2012
Sektor Kedua Sektor Ketiga
Carta 7: Kadar Pertumbuhan Guna Tenaga Antara Sektor Kedua Dengan Sektor Ketiga Dari
Tahun 2002 Hingga Tahun 2012
20
Tahun
ang (000’)

020101-01-0020
-10
-5
0
5
10
15
-1.32
3.41
-5.26
-0.69
3.39
-3.07
1.48
-4.07
13.04
6.40
1.26
2.57
9.52
0.51 0.99
1.39
4.44
2.12
7.44
3.96
7.62
4.82
Carta 7: Kadar Pertumbuhan Guna Tenaga Antara Sektor Kedua
Dengan Sektor Ketiga Dari Tahun 2002 Hingga Tahun 2012
Sektor Kedua Sektor Ketiga
Secara keseluruhannya, kadar pertumbuhan guna tenaga sektor kedua adalah tidak
konsisten dalam jangka masa panjang manakala kadar pertumbuhan guna tenaga sektor
21
Tahun
Peratus (%)

020101-01-0020
ketiga mengalami kenaikan dalam jangka masa panjang walaupun terdapat turun naik dari
tahun 2002 hingga tahun 2012.
Pada tahun 2002, jumlah guna tenaga sektor kedua mencatatkan 2 974.0 ribu orang
dan meningkat kepada 3 075.5 ribu orang pada tahun 2003 iaitu peningkatan sebanyak 101.5
ribu orang atau 3.41%. Manakala jumlah guna tenaga sektor ketiga meningkat daripada 2
194.9 ribu orang pada tahun 2002 kepada 2 403.8 ribu orang pada tahun 2003 iaitu
peningkatan sebanyak 208.9 ribu orang atau 9.52%. Kadar pertumbuhan guna tenaga sektor
ketiga adalah lebih tinggi berbanding dengan kadar pertumbuhan guna tenaga sektor kedua
iaitu perbezaan sebanyak 6.11%.
Jumlah guna tenaga sektor kedua telah menurun daripada 3 075.5 ribu orang pada
tahun 2003 kepada 2 913.8 ribu orang pada tahun 2004 iaitu penurunan sebanyak 161.7 ribu
orang atau 5.26%. Hal ini disebabkan kerana sektor pembinaan merosot sebanyak 1.9%
disebabkan oleh aktiviti subsektor kejuruteraan awam yang lebih rendah, yang sebahagiannya
diimbangi oleh pengembangan dalam subsektor kediaman dan bukan kediaman. Manakala
jumlah guna tenaga sektor ketiga telah meningkat daripada 2 403.8 ribu orang pada tahun
2003 kepada 2 416.1 ribu orang pada tahun 2004 iaitu peningkatan sebanyak 12.3 ribu orang
atau 0.51%. Hal ini disebabkan kerana pelaburan dalam sektor perkhidmatan yang lebih
tinggi ditunjukkan oleh aktiviti perbelanjaan modal yang lebih kukuh dalam subsektor utiliti
dan subsektor perniagaan runcit, borong dan perusahaan perniagaan telah meningkatkan guna
tenaga sektor ketiga.
Jumlah guna tenaga sektor kedua telah menurun daripada 2 913.8 ribu orang pada
tahun 2004 kepada 2 893.7 ribu orang pada tahun 2005 iaitu penurunan sebanyak 20.1 ribu
orang atau 0.69%. Hal ini disebabkan kerana kebanyakan sektor ekonomi utama mencatat
guna tenaga yang lebih tinggi pada tahun 2005 kecuali sektor pertanian dan pembinaan.
Sektor pembinaan yang merosot menyebabkan guna tenaga sektor kedua mengalami
kemerosotan pada tahun 2005. Manakala jumlah guna tenaga sektor ketiga telah meningkat
daripada 2 416.1 ribu orang pada tahun 2004 kepada 2 440.0 ribu orang pada tahun 2005 iaitu
peningkatan sebanyak 23.9 ribu orang atau 0.99%. Sektor perkhidmatan yang mengambil
lebih sedikit daripada 50% daripada jumlah pekerja terus menjadi majikan terbesar,
khususnya subsektor perdagangan borong dan runcit, hotel dan restoran (18%) dan
perkhidmatan kerajaan (10%) telah meningkatkan guna tenaga sektor ketiga.
22

020101-01-0020
Jumlah guna tenaga sektor kedua telah meningkat daripada 2 893.7 ribu orang pada
tahun 2005 kepada 2 991.7 ribu orang pada tahun 2006 iaitu peningkatan sebanyak 98.0 ribu
orang atau 3.39%. Sektor pembinaan mencatat pengurangan pekerjaan yang lebih kecil pada
tahun ini berbanding dengan tahun sebelumnya. Oleh itu, guna tenaga sektor kedua telah
meningkat sedikit berbanding dengan tahun sebelumnya. Manakala jumlah guna tenaga
sektor ketiga telah meningkat dari 2 440.0 ribu orang pada tahun 2005 kepada 2 473.8 ribu
orang pada tahun 2006 iaitu peningkatan sebanyak 33.8 ribu orang atau 1.39%.
Jumlah guna tenaga sektor kedua telah menurun daripada 2 991.7 ribu orang pada
tahun 2006 kepada 2 899.8 ribu orang pada tahun 2007 iaitu penurunan sebanyak 91.9 ribu
orang atau 3.07%. Manalaka jumlah guna tenaga sektor ketiga telah meningkat daripada 2
473.8 ribu orang pada tahun 2006 kepada 2 583.7 ribu orang pada tahun 2007 iaitu
peningkatan sebanyak 109.9 ribu orang atau 4.44%.
Jumlah guna tenaga sektor kedua telah meningkat daripada 2 899.8 ribu orang pada
tahun 2007 kepada 2 942.7 ribu orang pada tahun 2008 iaitu peningkatan sebanyak 42.9 ribu
orang atau 1.48%. vbhJumlah guna tenaga sektor ketiga telah meningkat daripada 2 583.7
ribu orang pada tahun 2007 kepada 2 638.6 ribu orang pada tahun 2008 iaitu peningkatan
sebanyak 54.9 ribu orang atau 2.12%.
Jumlah guna tenaga sektor kedua telah menurun daripada 2 942.7 ribu orang pada
tahun 2008 kepada 2 823.0 ribu orang pada tahun 2009 iaitu penurunan sebanyak 119.7 ribu
orang atau 4.07%. Manakala jumlah guna tenaga sektor ketiga telah meningkat daripada 2
638.6 ribu orang pada tahun 2008 kepada 2 834.9 ribu orang pada tahun 2009 iaitu
peningkatan sebanyak 196.3 ribu orang atau 7.44%.
Jumlah guna tenaga sektor kedua telah meningkat daripada 2 823.0 ribu orang pada
tahun 2009 kepada 3 191.2 ribu orang pada tahun 2010 iaitu peningkatan sebanyak 368.2 ribu
orang atau 13.04%. Hal ini disebabkan kerana pelaburan dalam sektor pembinaan mengalami
peningkatan yang banyak, pengeluar perlu memperbanyakkan bilangan pekerja dalam proses
pengeluaran, oleh itu guna tenaga dalam sektor kedua meningkat. Manakala jumlah guna
tenaga sektor ketiga telah meningkat daripada 2 834.9 ribu orang pada tahun 2009 kepada 2
947.1 ribu orang pada tahun 2010 iaitu peningkatan sebanyak 112.2 ribu orang atau 3.96%.
Jumlah guna tenaga sektor kedua telah meningkat daripada 3 191.2 ribu orang pada
tahun 2010 kepada 3 395.5 ribu orang pada tahun 2011 iaitu peningkatan sebanyak 204.3 ribu
23

020101-01-0020
orang atau 6.40%. Manakala jumlah guna tenaga sektor ketiga telah meningkat daripada
2 947.1 ribu orang pada tahun 2010 kepada 3 171.8 ribu orang pada tahun 2011 iaitu
peningkatan sebanyak 224.7 ribu orang atau 7.62%.
Jumlah guna tenaga sektor kedua telah meningkat daripada 3 395.5 ribu orang pada
tahun 2011 kepada 3 438.4 ribu orang pada tahun 2012 iaitu peningkatan sebanyak 42.9 ribu
orang atau 42.9%. Manakala jumlah guna tenaga sektor ketiga telah meningkat daripada 3
171.8 ribu orang pada tahun 2011 kepada 3 324.8 ribu orang iaitu peningkatan sebanyak
153.0 ribu orang atau 4.82%.
Jumlah guna tenaga sektor kedua adalah lebih tinggi berbanding dengan jumlah guna
tenaga sektor ketiga dari tahun 2002 hingga tahun 2012 kecuali pada tahun 2009. Pada tahun
2009, jumlah guna tenaga sektor kedua mencatatkan 2 823.0 ribu orang manakala jumlah
guna tenaga sektor ketiga mencatatkan 2 834.9 ribu orang, jumlah guna tenaga sektor ketiga
adalah lebih tinggi berbanding dengan sektor kedua iaitu perbezaan sebanyak 11.9 ribu orang
24

020101-01-0020
Carta 9: Carta Pai Yang Membandingkan Peratus Jumlah Guna Tenaga Sektor Kedua Dengan
Sektor Ketiga Dari tahun 2002 Hingga Tahun 2012
Carta 9: Peratus Jumlah Guna Tenaga Sektor Kedua Dengan
Sektor Ketiga Dari Tahun 2002 Hingga Tahun 2012
Sektor Kedua Sektor Ketiga
53.26%46.74%
Berdasarkan carta 9 di atas, guna tenaga dalam sektor kedua mencatatkan sebanyak
53.26% manakala guna tenaga dalam sektor ketiga mencatatkan sebanyak 46.74%. Hal ini
menunjukkan guna tenaga sektor kedua adalah lebih banyak berbanding dengan guna tenaga
sektor ketiga iaitu perbezaan sebanyak 6.52%.
25

020101-01-0020
6.0 CADANGAN DAN LANGKAH UNTUK MENINGKATKAN GUNA TENAGA
MALAYSIA
Bagi meningkatkan guna tenaga dalam sektor perkhidmatan, kerajaan perlu
melaksanakan Dasar Gaji Miminum Kebangsaan. Pelaksanaan dasar ini selaras dengan hala
tuju kerajaan untuk merealisasikan Model Ekonomi Baru (MEB) yang berteraskan ekonomi
berpendapatan tinggi dan usaha mempertingkatkan taraf hidup isi rumah berpendapatan
rendah. Penetapan dasar gaji minimum dapat mempertingkatkan guna tenaga dalam sektor
perkhidmatan.
Seterusnya, kerajaan juga perlu melaksanakan dasar fiskal iaitu dasar kerajaan melalui
perubahan dasar cukai dan perbelanjaan kerajaan agar satu keadaan ekonomi yang stabil
dapat dicapai. Kerajaan mengurangkan cukai supaya pendapatan boleh guna pengguna
bertambah. Hal ini akan meningkatkan penggunaan isi rumah dan seterusnya meningkatkan
perbelanjaan agregat. Pertambahan perbelanjaan agregat dapat memberikan rangsangan
kepada pengeluar untuk menambahkan keluaran. Oleh itu, pengeluar akan meminta lebih
banyak buruh dalam pengeluarannya dan seterusnya dapat meningkatkan guna tenaga dalam
pelbagai sektor.
Selain itu, kerajaan hendaklah memberi latihan dan pendidikan kepada masyarakat
terutamanya golongan generasi muda. Hal ini disebabkan kerana latihan dan pendidikan yang
mencukupi dapat meningkatkan kemahiran buruh dan seterusnya meninggikan daya
pengeluaran mereka. Kerajaan harus membina lebih banyak institusi yang berbentuk Teknik
dan vokasional supaya tenaga buruh mempunyai kemahiran yang mencukupi ketika
memasuki pasaran buruh. Contohnya, penubuhan institusi kemahiran seperti Institut Latihan
Perindustrian, Pusat Latihan Teknologi Tinggi (Hi-Tech) dan Japanese-Malaysia Technical
dan Japanese-Malaysia Technical Institute memberi latihan kepada lepasan sekolah dengan
kemahiran-kemahiran yang diperlukan oleh industri.
Di samping itu, bagi mengurangkan pengangguran dan meningkatkan guna tenaga di
Malaysia kerajaan perlu memperbanyakkan peluang pekerjaan dalam sektor- sektor utama,
kedua dan ketiga. Justeru itu, usaha-usaha yang lebih giat akan dijalankan bagi melengkapkan
mereka dengan kemahiran-kemahiran yang sesuai untuk memudahkan mereka memperolehi
pekerjaan. Peluang-peluang pekerjaan perlu dicipta untuk menyerap kemasukan tenaga buruh
yang baharu. Kerajaan perlu merancang untuk meningkatkan nilai tambah sektor ekonomi
dan mewujudkan aktiviti ekonomi yang berasaskan pengetahuan.
26

020101-01-0020
Akhir sekali, krajaan perlulah menggalakkan pelaburan asing ke negara Malaysia.
Bagi merealisasikan usaha ini, kerajaan telah menyediakan pelbagai jenis infrastruktur seperti
sistem pengangkutan dan kemudahan elektrik serta air yang mencukupi bagi mengurangkan
kos pengendalian perniagaan. Pelbagai insentif telah ditawarkan kepada pelabur asing untuk
menaikkan daya saing negara bagi menarik pelaburan asing. Kemasukan pelaburan asing
dalam pelbagai sektor akan merangsang kegiatan ekonomi dan mencipta peluang pekerjaan
bagi penduduk serta meningkatkan guna tenaga dalam negara kita.
27

020101-01-0020
7.0 PENUTUP DAN RUMUSAN KAJIAN
Berdasarkan kepada hasil kajian tentang arah aliran guna tenaga mengikut sektor
ketiga di Malaysia dari tahun 2002 hingga tahun 2012, dapat dirumuskan bahawa jumlah
guna tenaga sektor ketiga mempunyai arah aliran yang meningkat mengikut masa dalam
jangka masa panjang. Sebagai bukti, guna tenaga sektor ketiga pada tahun 2002 adalah
sebanyak 2 194.9 ribu orang meningkat kepada 3 324.8 ribu orang pada tahun 2012 iaitu
peningkatan sebanyak 1 129.9 ribu orang atau 51.48%. Peningkatan berterusan dalam jumlah
guna tenaga sektor ketiga berlaku dalam jangka panjang disebabkan oleh pekerjaan baharu
yang diwujudkan tertumpu terutamanya di subsektor ‘perkhidmatan lain’ yang merangkumi
pendidikan, kesihatan dan kerja sosial, aktiviti perkhidmatan komuniti, sosial dan
persendirian lain.
Berdasarkan kepada hasil kajian tentang pola guna tenaga antara sektor kedua dengan
sektor ketiga dari tahun 2002 hingga tahun 2012, dapat dirumuskan bahawa jumlah guna
tenaga sektor kedua adalah lebih tinggi berbanding dengan jumlah guna tenaga sektor ketiga
dalam tempoh masa tersebut kecuali pada tahun 2009. Pada tahun 2009, jumlah guna tenaga
sektor kedua adalah sebanyak 2 823.0 ribu orang manakala jumlah guna tenaga sektor ketiga
adalah sebanyak 2 834.9 ribu orang, sektor ketiga lebih tinggi berbanding dengan sektor
kedua iaitu perbezaan sebanyak 11.9 ribu orang. Selain itu, jumlah guna tenaga sektor kedua
mengalami peningkatan dalam jangka masa panjang dari tahun 2002 hingga tahun 2012
kecuali tahun 2004, tahun 2005, tahun 2007, dan tahun 2009. Peningkatan berterusan jumlah
guna tenaga sektor kedua adalah disebabkan kerana pelaburan dalam sektor pembinaan
mengalami peningkatan yang banyak, pengeluar perlu memperbanyakkan bilangan pekerja
dalam proses pengeluaran, oleh itu guna tenaga dalam sektor kedua meningkat.
28

020101-01-0020
8.0 Rujukan
Karya Penulis
Suhiliah Mohd. Salleh. Teks STPM Ekonomi Malaysia Semester 3 Edisi Ketiga: Oxford
Fajar Sdn.Bhd
Ishak Ismail, Yip Seiw Lang. Teks Efektif STPM Ekonomi Malaysia Semester 3: Penerbit
Ilmu Bakti Sdn. Bhd
Bahan Internet
Jabatan Perangkaan Malaysia
https://www.dosm.gov.my
Portal Rasmi Bank Negara Malaysia. Laporan Tahunan Bank Negara Malaysia
www.bnm.gov.my
https://www.bnm.gov.my/files/publication/ar/bm/2002/ch01.pdf (Tahun 2002)
https://www.bnm.gov.my/index.php?ch=bm_publication&pg=bm_ar&ac=34&lang=bm
(Tahun 2003)
https://www.bnm.gov.my/files/publication/ar/bm/2004/cp01.pdf (Tahun 2004)
https://www.bnm.gov.my/files/publication/ar/bm/2005/cp01.pdf (Tahun 2005)
https://www.bnm.gov.my/files/publication/ar/bm/2006/cp01.pdf (Tahun 2006)
https://www.bnm.gov.my/files/publication/ar/bm/2007/cp01.pdfhttps://
achecker.treasury.gov.my/index.php/arkib/2009/item/455-laporan-ekonomi-2008-2009.html
(Tahun 2007 dan 2008)
https://www.bnm.gov.my/files/publication/ar/bm/2009/cp01.pdf (Tahun 2009)
https://www.bnm.gov.my/files/publication/ar/bm/2010/ar2010_buku.pdf (Tahun 2010)
29

020101-01-0020
https://www.bnm.gov.my/files/publication/ar/bm/2011/cp01.pdf (Tahun 2011)
https://www.bnm.gov.my/files/publication/ar/bm/2012/ar2012_buku.pdf (Tahun 2012)
30

020101-01-0020
31

020101-01-0020
32